МУҲИДДИН КАБИРӢ ШАЙЁДЕ АЗ ШАЙЁДОНИ ДИНФУРӮШ

Умрат ба сад расид сомон намешаваӣ,

Аз кардаҳои худ пушаймон намешавӣ.

Қуръон каломи Ӯст бихониву бишнавӣ,

Лекин чи суд пайрави Қуръон намешавӣ.

Чун дар бораи нооромиҳои охири қани гузашта, ки сабабгори қатлу ғорати сокинони кишвар ва ятиму сарсониҳои ҳазорон тоҷику тоҷики стониён сухан мекунем пеш аз ҳама номи ташкилоти террористию экстремистии Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон ва роҳбарону саркардагони аз ҷумла раиси кунунии он Муҳиддин Кабирӣ пеши назар ҷилвагарӣ менамояд. Бале маҳз онҳо омилони асосии ҷанги шаҳрвандӣ дар мамлакатамон ба ҳисоб мераванд. Маҳз онҳо буданд, ки мардуми мусалмонро бо мусалмону номусалмон ҷудо кардаву миёнашон   тафриқаандозӣ, иғво ва фитнаро ҷо карданд. Онҳо аз   ҷавонони нимсаводу беандеша, моҳирона истифода намуда , мақсадҳои заҳҳоконаи худро амалӣ кардан хостанд.

Подробнее...

ҲНИТ - ДОМИ ФИРЕБИ МАРДУМ АСТ

Таъсиси ҳизбҳои сиёсӣ дар ҷаҳони ислом таърихи тӯлонӣ надорад ва ҳамагӣ як аср аст, ки ҳамчун омили низоъҳои дохили мусулмонон аз ҷониби хоҷагони берунӣ дастгирӣ мешавад. Вале асоси онро бо давраи ибтидои ислом пайванд карда онро мазмуни динӣ медиҳанд. Аммо калимаи ҳизб дар забони арабӣ ҳанӯз пеш аз ислом вуҷуд доштааст ва дар Қуръон ҳамчун истилоҳ ба маънии гурӯҳи мушаххас ва созмонёфта бо ҳадафҳо ба кор рафтааст. Дар ибтидои ислом гурӯҳи мухолифони Паёмбар ба мубориза хестанд ва ба Мадина ҳуҷум карданд. Баъд аз ин ҳодиса чунин гурӯҳҳои созмонёфтаро, ки мақсади муайян доштанд ва барои он мубориза мебурданд, лашкар ё аҳзоб ном гирифтанд. Чуноне ки маълум аст, дар Қуръон бо ҳамин ном зикри ин воқеа омадааст. Бинобар ин пайванд кардани ҳизб бо дин бофтаи сиёсӣ аст, на динӣ. Зеро дар Қуръон баёни муфассали мафҳуми «ҳизбуллоҳ» ҳамчун муъминон ва бандагони солеҳ ва вафодори Худо ва баръакс мункирон ва кофирон ва мулҳидони Худо-«ҳизбушшайтон» зикр шудааст. Аз ин ҷо маълум мешавад, ки он далелҳои бардурӯғе, ки пайравони ҲНИТ барои раҳгум кардани мардум меоварданд, ҳамааш доми фитна асту халос. Ин ҳама бори дигар собит мекунад, ки онҳое аъзои ҲНИТ буданд, мухолифи ҳақиқати таълимоти Қуръон буданд ва ошкоро таълимоти динро барои манфиатҳои ҳизбии худ истифода мебурданд. Ин дар ҳолест, ки онҳо дар тамоми суҳбату вохӯриҳояшон аз номи дини ислом ҳарф мезаданд. Ба маврид аст агар мо барои хонандагони гиромӣ далели роҳбарияти ҲНИТ-ро зикр кунем, ки то мардум донанд, ки ин ҳарфҳо аз ҳақиқат холианд. Ҳанӯз дар солҳои 1990-2000 марҳум сарвари ҲНИТ Саид Абдуллоҳи Нурӣ бо зикри ин оят таъсиси ҳизби мазкурро асоснок карда буд: «Бигзор аз байни шумо гурӯҳе бошад, ки мардумро ба накукорӣ даъват намуда, миёни онҳо амр ба маъруф ва наҳй аз мункар анҷом бидиҳанд ва ин гурӯҳ растагоронанд». (Қуръон, Оли Имрон, ояти 104). Чуноне ки аз тафсири уламои мазҳаби ҳанафӣ маълум аст, ин оят ишора ба гурӯҳи уламо ва умуман ба ашхоси соҳибмаърифат ва рӯҳониёни асили ислом аст. Яъне, ба саҳобагон, ки таълимоти Паёмбарро ба мардум мерасонданд, дахл дорад. Ва таълимоти онҳо мазмуну моҳияти ҳикматомезу ахлоқӣ дошта, аз андешаҳои сиёсӣ ва низоъангезӣ орист. Бо пайдо шудани чунин ҳизбҳои сиёсӣ таълимоти динӣ тағйир дода шуда, таълимоти динӣ хусусияти сиёсӣ касб кард ва ин раванд то ҳол идома дорад.

Агар имрӯз ба ҳаёти кишварҳои мусулмонӣ нигарем, мебинем, ки чандин гурӯҳҳо ва ҳизбҳои сиёсӣ бо дастгирии ин ё он кишварҳои манфиатдор таъсис дода шудаанд. Вале то ҳол ягон ҳизби сиёсии динӣ ба манфиати мусулмонон кор накардааст. Аксарияти онҳо бо дастгирии молиявӣ ва барномаҳои хоҷагони бегона кор мекунанд. Аз ҷумла, ҲНИТ ҳам мисли ҳамин ҳизбҳои зархаридон буд.

Бинобар ин, мо имрӯз бояд ба афсонаҳои бофтаи чунин ҳизбу ҳаракатҳо дода нашуда, дар таҳкими давлати миллӣ саҳмгузор бошем. Тарғиби чунин андешаҳои ифротӣ дар ташаккули худшиносии миллии ҷавонони кишвар таъсири манфӣ расонда, мероси миллиро беарзиш мекунанд ва табиист, ки дар ин раванд бегонашавии мардум ба арзишҳои миллӣ ва давлатдории тоҷикон зиёд мегардад.

Имрӯз бояд ҳар як фарди солимфикр дарк кунад, ки чунин ҳизбҳои сиёсӣ аз ҷониби давлатҳои абарқудрате, ки дар ин кишварҳо манфиатҳои зиёд доранд, бо мақсади нигоҳ доштани як манбаи низоъ дар олами ислом ташкил дода шудаанд ва онҳоро ҳамон хоҷагони бурунмарзӣ дифоъ менамоянд.

ТАВАҚҚУФГОҲ НАМЕРАСАД Ё МАЪРИФАТ

Вазъи хзматрасонии соҳаи нақлиёт яке аз мушкилоти рӯз дар ноҳия ба ҳисоб меравад. Бо бадастории Истиқлолияти давлатӣ, аниқтараш, пас аз солҳои 2000-2005 бо беҳтар гардидани сатҳи зиндагии мардум воридоти воситаҳои нақлиёти хориҷӣ ба кишвар зиёд гардид. Имрӯз теъдоди он панҷоҳ фисади (шояд зиёдтар) аҳолии ноҳияро дар бар гирад.

Роҳи марказии шаҳраки ноҳия, ки қариб ҳамаи корхонаҳои давлативу хусусӣ, бонкҳо, ташкилоту муассисаҳо ва марказҳои савдову бозору дигар хизматрасониҳои маишӣ атрофи ду канори роҳ ҷойгиранд, ҳамарӯза серодам аст. Табиист, ки ҳар корафтодае, ки аз маҳаллу рустои дурдасти деҳоти ноҳия барои иҷрои коре ба марказ меоянд, ҳатман аз воситаҳои нақлиётӣ шахсӣ ё ҷамъиятӣ истифода мекунанд. Хусусан дар рӯзҳои кории ҳафта. Дилхоҳ нафар агар соате назди бозори марказӣ истода ба омаду рафти бевоситаи нақлиёт аҳамият диҳад, бидуни шубҳа норасоии таваққуфгоҳ ва сарсону саргардонии ронандаҳову нозирони роҳро бештар аз дигар проблемаҳои рӯз вомехӯрад. Дар маркази ноҳия ҳамагӣ ду таваққуфгоҳ ва як терминали мусофиркашонӣ шабонарӯзӣ барои нигоҳдории воситаи нақлиёти шахсиву ҷамъиятӣ фаъолият менамояд. Ғунҷоиши майдони ҳарсеи он каму зиёд ҳамагӣ тавони ҷо кардани 100 воситаи нақлиётро дораду бас. Аммо теъдоди воситаҳои нақлиёти дар роҳи марказӣ ҳаракаткунанда дар як рӯз наздики 500-600 ададро фаро мегирад. Табиист, ки таваққуфгоҳҳои зикршуда имконияти мувақатан ҷо кардани шумораи болозикрро надорад. Бинобар ин, ронандагон маҷбур мешаванд, ки дар канори роҳ бар хилофи аломати огоҳикунандаи роҳ воситаи нақлиёти худро гузоранд. Ана ҳамин монеаҳо боиси тамбашавии роҳ мегардад. Агар хонанда дар хотир дошта бошад, соли 2014 “Набзи Файзобод” вобаста ба “Селхозтехника” кӯчонидани терминали мусофиркашонӣ матлаб пешкаш карда буд. Он вақт бо қарори раиси ноҳия расман терминал ба ин мавзеъ кӯчонида шуд ва хатсайри иловагӣ ҳам дар маркази ноҳия бо арзиши 50 дирам барои як мусофир ба роҳ монда шуд. Бо сабаби аз бозори марказӣ дур будан ва дигар мушкилиҳову гарониҳо терминали мазкур як моҳ ҳам фаъолият накард.

Воқеан ҳам, маркази шаҳраки ҳар шаҳру ноҳия таҷассумгари он ба сайёҳону меҳмонони дохилу хориҷи кишвар аст. Маркаази шаҳраки диёри файзбори мо ҳам айнан ҳамин хосиятро дорад. Яъне, он симои ноҳияро ба бегонагон муаррифӣ месозад.Ноҳияи мо имсол ду иқдоми созандаро пешвоз мегирад. Яке эълон гардидани “Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ”, дигаре ба кор андохтани агрегати якуми НБО-и Роғун, ки дар ҳарду ҳам ташрифи меҳмонон ба диёри зебоманзарамон дучанд мегардад. Албатта бо ин аҳвол мо наметавонем меҳмонону сайёҳонро қабул намоем.

Дар ин замина, соле пеш бо иқдоми раиси ноҳия назди ҳарду бинои мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳия ва маркази савдои “Дӯстӣ” барои гузоштани воситаи нақлиёти кормандону савдогарон майдони атрофи биноҳои маъмурӣ тахту ҳамвор ва мумфарш карда шуд. Лек, ҳанӯз ҳам аз дарёчаи оби лояк боло ҳарду канори роҳи маркази ноҳия воситаҳои нақлиёт мисли ҳалқаҳои занҷири ба ҳам пайваст қаторанд. Инҷо наметавон аз хизмати шабонарӯзии кормандони Бозрасии давлатии автомобилии ноҳия чашм пӯшид. Шояд аксари хонанда ҳам рафтуомади мошини полисро давоми рӯз дар маркази ноҳия ба чашми сар дида бошад. Онҳо ҳар лаҳза таъкидан аз ҳаракат кардан ва ё нагузоштани воситаи нақлиёт дар ҷойи ғайри қоидаи ҳаракат дар роҳ ронандагонро огоҳ менамоянд. Воқеан, агар лаҳзае садои уштаки нозирони роҳ набарояду ё автомашинаи полис аз назарҳо дур бошад, ҳатман тамбашавиро дар ин макон эҳсос мекунӣ. Агар аз як сӯ набудани таваққуфгоҳ мушкилоти мазкурро ба миён оварда бошад, аз сӯйи дигар фарҳанги пасти ронандагии мо, шаҳрвандон боиси халадор гардидани дигар воситаҳои нақлиёт дар роҳ аст. Рафти омӯзиши мавзӯъ мо борҳо ҳолатҳоеро мушоҳида намудем, ки шаҳодати густохиву дағалӣ ва қоидавайронкунии ронандагон буд. Давоми як ҳафтаи таҳқиқу баррасии мавзӯъ ҳолатҳоеро низ дидем, ки дар таваққуфгоҳҳо ҷойи холӣ буду ронандагони ба қавле “таксист” воситаи нақлиёти худро сари гардишу канори роҳ монда “клиент” ҷеғ мезаданд. Ин ҷо як нуктаи дигарро ба хонанда рушанӣ андохтанием, ки вазифаи кормандони БДА танҳо танзими ҳаракат дар роҳ аст. Танзиму дар як чорчӯбаи муайян даровардани воситаҳои нақлиёт ба дӯши масъулини Хадамоти танзим дар соҳаи нақлиёт (Литсензия) вогузор шудааст. Мутаассифона, давоми тадқиқоти чандрӯзаи худ мо саҳми ҳеҷ яке аз масъулини соҳаро дар бартарафсозии мушкилоти ҷойдошта надидем. Илова бар ин ҷиҳати рафъи мушкилоти мазкур тӯли чанд моҳ аст, ки дар пушти бинои корхонаи Хизмати маиши (КБО)-и маркази ноҳия корҳои сохтмонӣ барои бунёди терминали мусофиркашонӣ ҷараён дорад. Мавриди истифода қарор додани ҳарчи тезтари он умед аст, ки то андозае мушкилоти мазкур ҳалли худро меёбад. Аз сӯи дигар агар ҳамин масъулияти ронандагиву маърифати шаҳрвандиамон бошад, бо ба истифода додани даҳҳо чунин терминалу таваққуфгоҳҳо вазъ чунин хоҳад монд. Ба ин хотир ҷиҳати рафъи мушкилоти ҷойдошта танҳо маърифати баланди ронандагиву шаҳрдорӣ лозим асту бас!

МУШКИЛОТИ БЕМОРХОНАИ МЕҲРОБОД

Тандурустӣ ё солимии мардум яке аз самтҳои асосии ҳаёти иҷтимоии ҷомеа ба шумор меравад. Табиист, ки бидуни ҷомеаи солим пешравии давлат ва болоравии генафонди миллӣ ғайриимкон аст. Аз ин ҷост, ки ҳатто сарвари давлат ҳам ба ин самт таваҷҷуҳи хоса доранд ва ба таври ҳамешагӣ дар суханрониҳои худ бобати вазъи хизматрасонии тиббӣ ба масъулини соҳа дастуру ҳидоятҳои муфид медиҳанд.

Дар ноҳияи мо ҳам вазъи хизматрасонии тиббӣ давоми 26 соли соҳибистиқлолии кишвар рӯ ба беҳбудӣ дорад. Бунёди маркази саломатии нав дар маркази ноҳия, таъмиру азнавсозии бунгоҳу марказҳои саломатӣ дар ҷамоатҳои шаҳраку деҳот, таъмири бинои шуъбаи асаби беморхонаи марказии ноҳия ва овардани дастгоҳу дигар таҷҳизоти замонавии соҳаи мазкурро метавон аз дастовардҳои соҳа номид. Аммо қатори ин ҳама дастовард ҳаст камбудиву норасоиҳое, ки боиси нигаронии мардум ва қобили гуфтан аст.

Ин шабу рӯз ба зиёда аз 100 ҳазор нафар аҳолии ноҳия, ғайр аз бунгоҳу марказҳои саломатӣ, беморхонаи марказӣ, беморхонаҳои минтақавии Мискинобод ва Меҳробод бо  теъдоди 200 кат, З8 табиби соҳибтахассус ва 162 корманди миёнаи тиббӣ хизмат мерасонанд. Ба хонанда атрофи вазъи хизматрасонии соҳаи тандурустӣ дар ноҳия маълумот доданӣ нестем. Ин навбат ба хонандаи закӣ танҳо атрофи дирӯзу имрӯзи беморхонаи минтақавии Меҳробод сухан хоҳем гуфт.

Насли калонсол, онҳое, ки нисфи ҳаёти худро дар замони ҳокимияти шӯравӣ паси сар намудаанд, шуҳрати ин беморхонаро хуб дар ёд доранд. Бемористони мазкур дар солҳои 70-80-уми асри гузашта натанҳо дар ҳудуди ноҳия, балки дар тамоми ҷумҳурӣ овозадор буд. Дар он беморон аз дигар шаҳру навоҳии кишварамон барои муолиҷа меомаданд. Табибони ҳозиқу номдори диёрамон,  Абдураҳим Холиқов, Муҳаббат Шарифова, Ҳ. Сангов, Самад Расоев Шариф Нуров ва Светлана Наҷмонова дар ин дармонгоҳ ба ҳайси сардухтур кору фаъолият намудаанд.

Дар шифохонаи мазкур аввал гирифторони бемории сил табобат мегирифтанд. Ин маконро он солҳо ба ҳайси шуъбаи муолиҷавӣ ҳам истифода менамуданд. Баъдтар дар бинои табобати бемориҳои сил беморони гирифтори касалии пуст табобат мегирифтанд, ки то солҳои аввали соҳибистиқлолӣ фаъолият дошт. Аз нақли шоҳидон он замон дар як вақт то 60-70 нафар табобат мегирифтанд.

Имрӯз ин шифохона дар кадом вазъ қарор дорад?

Аз ҳамаи биноҳои хизматрасонии ин бемористон ҳамагӣ 13 утоқ ба аҳолӣ хизмати тиббӣ мерасонад. Боқӣ ҳама корношояму вайрону валангор. Аз 13 утоқи зикршуда 8-то барои хоби беморон ва боқӣ барои доругузаронӣ ва утоқи кории пизишкон истифода мешавад. Айни ҳол ин ҷо 10 кат, 5 кати кӯдакона ва 5-тои дигар барои беморони синнашон калон, шабонарӯзӣ фаъолият дорад. Бинои мазкур соли 2005 аз таъмири пурра бароварда шудааст. Дар ин миён як муддат бо сабаби таъмири бинои шуъбаи сироятии беморхонаи марказии ноҳия шуъбаи зикршуда дар солҳои 2007-2008 ба касалхонаи Меҳробод интиқол меёбад. Айни ҳол бошад, дар он 1 нафар табиб, 1 бародари шафқат ва  5 ҳамшира ба муолиҷаи беморон машғуланд.

Агар ба омори соли 2017 назар афканем, давоми 1 сол ҳамагӣ 29 нафар дар ин бемористон табобат гирифта бошад, пас давоми се моҳи соли равон 24 нафар ва айни  ҳол 1 нафар табобат гирифта истодааст.

Ин ҷо диққати хонандаро ба як нуқта ҷалб мекунем: аз рӯйи мавқеи ҷуғрофӣ ноҳияи мо ба се минтақа тақсимбандӣ мешавад. Қисмати поёнии он ки Ҷамоатҳои деҳоти Бӯстону Меҳрободу Вашгирдро дар бар мегирад, аҳолии Ҷамоатҳои зикршуда метавонанд ба ин бемористон муроҷиат намоянд. Агар ҷамоати деҳоти Вашгирдро бо сабаби ба маркази ноҳия наздиктар будан истисно намоем, маҷмуан шумораи аҳолии ду ҷамоати деҳоти боқӣ 21 ҳазору 206 нафарро ташкил медиҳад. Ин ҷо омори беморони бистаришударо дар шифохонаи Меҳробод ба шумораи аҳолии ду ҷамоат таносуб намоед, ки фарқ байни замину осмон аст. Вақти омӯзиши мавзӯъ аз иҷрокунандаи вазифаи сардухтури беморхонаи минтақавии Меҳробод Раҷабзода Басонат шунидем, ки “мардум бо сабаби шароити мусоид надоштани касалхона кам муроҷиат мекунанд. Ҳастанд маризоне, ки барои бистарӣ шудан ба макони мо меоянд. Вақте шароитро мебинанд, норозӣ шуда ё ба беморхонаи марказии ноҳия мераванд ва ё ба беморхонаҳои шаҳри Ваҳдат”.

Мо ҳам ин гуфтаҳоро тасдиқ мекунем. Воқеан, ҳолати бемористон беҳбудӣ мехоҳад. Сабаб чӣ бошад, ки ба дармонгоҳи минтақавӣ таваҷҷуҳ кам аст.

Вақти омӯзиши мавзӯъ бароямон рушан гардид, ки аҳолии деҳаҳои Файзова, Гулафшон, Шукурӣ, Яккабед, Қасамдара ва навад фисади мардуми Ҷамоати деҳоти Бӯстон барои муолиҷа ба беморхонаҳои шаҳри Ваҳдат мераванд. Мардум сабабашро дар мутобиқи давру замон набудани касалхонаи Меҳробод ва дур будани беморхонаи марказии ноҳия медонанд.

Ба ин ҳол омада расидани шифохонаи мазкур аз як сӯ ҷудо нагардидани маблағу аз назари масъулин дур мондани он бошад, аз сӯйи дигар хунукназарии худи мардум ҳам ҳаст. Оби нӯшокии бемористон баъзан хушк мешавад. Фаррошону хоҷагидори беморхона барои истифодаи беморон обро дар зарфҳои калонҳаҷм мегиранд. Аз шунидаи мо зарфҳои калонҳаҷми обгирие, ки болои деҳа барои захираи об гузошта шудааст, моликияти беморхонаи ноҳия аст. Айни ҳол атрофи ин зарфҳо замини наздиҳавлигӣ тақсим шудааст. Аҳолие, ки манзилҳои истиқоматиашонро сохтаанд, аз он истифода менамоянд. Аз ин рӯ мушкилии норасоии об дар беморхона рӯз аз рӯз ба чашм мерасад. Бинед, ки агар қисмати аввал монеи обу дувуми монеи роҳ ва севумиву чоруми монеаҳои дигарро ба бор орем, аз куҷо табибу табобатгоҳ мемонад.

Мушкилоти мазкур саҳлу осон нест. Он метавонад ба ҳама паҳлуҳои ҳаёти ҷомеа зарба занад.  Бе ҳалли ин мушкилот солимии ҷомеаро аз даст медиҳему аз рушду бунёдкорӣ чанд қадам ақиб мемонем.

Ба ин хотир масъулини соҳа, раисони ҷамоатҳои зикршуда ва дар маҷмӯъ худи сокинони минтақа бояд пайи ҳалли  мушкилоти мавуда шаванд. Зеро барқарор будану ба пуррагӣ фаъолият намудани  беморхона метавонад сонияе байни ҳаёту марги инсоният бошад.