Вт12032024

Last updateВт, 14 Апр 2020 4pm

Матолиби тоза :

КИШОВАРЗӢ

САДА САД РАҲ КУШОЯД СӮЙИ НАВРӮЗ

Суннату ойинҳои нек ва ҷашнҳои миллии мо Наврӯз, Меҳргон ва Сада тӯли таърих барои таблиғи ахлоқу маънавиёти созанда хизмат кардаанд. 

Эмомалӣ Раҳмон.

Сада сад раҳ кушояд сӯи Наврӯз,

Ба рӯйи мо намояд рӯйи Наврӯз.

Сано гӯям ба ин ҷашни ниёгон,

Ки дар сармо расонад бӯйи Наврӯз.

Сада чун идҳои Наврӯзу Меҳргон яке аз ҷашнҳои қадимии мардуми ориёинажод  буда, дар аҳди қадим мутантану пуршукӯҳ, бо шодию сурур, оташафрӯзию гулханфурӯзӣ, рақсу тарона ва оростани хони пурнозу неъмат ҷашн гирифта мешудааст. Дар осори илмию фарҳангии абармардони тоҷику форс Абурайҳони Берунӣ, Абулқосим Фирдавсӣ, Наршахӣ ва дигарон оид ба иду ҷашнҳои мардумӣ маълумоти ҷолибу рангин ва муфассал мавҷуданд.

«Шоҳнома»-и безаволи Абулқосим Фирдавсӣ ҷиҳати муқаррар кардани таърихи пайдоиши ҷашни Сада ва қавоиду суннатҳои он сарчашмаи бебаҳост. Зеро ӯ таърихи пайдоишу ҷашн гирифтани Садаро ба давраи ҳукмронии подшоҳи Эронзамин Ҳушанги афсонавӣ нисбат медиҳад.

Дар ҷашни Сада аҷдодони гузаштаамон дар майдонҳои васеъ тамоми шаб гулхан афрӯхта, даври он рақсу бозӣ мекардаанд. Дар ҷашнгоҳ шоҳону амирон ҷамъ меомаданд, бо раъияти худ хурсандиҳо мекарданд, базмҳо меоростанд ва шоирон аз мавриди мусоид истифода карда, дар васфи оташ, шоҳону амирон ашъор мерехтанд. Дар ин боб шоирони бузурги гузаштаамон Фаррухи Сиистонӣ (980-1037), Манучеҳри Домғонӣ (ваф. 1040), Адиб Собири Тирмизӣ(1078-1147) қасидаҳо сурудаанд.

Сада ҷашни ҳосилу кашфи оташи сеҳрангез аст, ки ба шарофати он аҳли башар ба ҷои олоти чӯбину сангин асбобу олоти оҳанин ба даст овард, ки туфайли он барзгарон (кишоварзон)-и олам кори хешро осон карданд.

Аз рӯи маълумоти сарчашмаҳои таърихӣ ҷашни Сада ба 30-31 январи солшумории мелодӣ рост меояд, ки исботи чунин фикр навиштаҳои Манучеҳрии Домғонӣ мебошад: «Ҷашни Сада ба даҳаи Баҳманмоҳ рост меояд, яъне 50 шабу 50 рӯз то оғози ҷашни Наврӯз баргузор мегардад».

НИШОНДИҲАНДАҲОИ КИШОВАРЗОН

Кишоварзони ноҳия соли сипаришударо бодастовардҳои арзандаимеҳнатӣ ҷамъбасткарда аз  майдони 3795 гектар ғаллазор 6915 тонна ҳосил бардоштанд.

Ҳосили бардоштаи картошкапарварону сабзавоткорон низ назаррас аст. Аз майдони 729 гектар картошказор 11 ҳазору 623 тонна ва аз майдони 559 гектар сабзавот 11 ҳазору 69 тонна ҳосил гирифта шуд, ки нисбати солҳои пешин хело зиёд мебошад.

Натиҷаи бадастовардаи чорводорон низ хуб аст. Нақшаҳои истеҳсоли гӯшту шир барзиёд таъмин гардида, 1288 тонна гӯшт ва 9983 тонна шир истеҳсол карда шуд.

Кишоварзони ноҳия инчунин барои ҳосили фаровони соли оянда заминаҳои боэътимод гузоштанд. То ба имрӯзҳо дар майдони 1394 гектар кишти тирамоҳии ғалладонагӣ гузаронида, майдони кишти картошка дар соли оянда ба 800 гектар ва сабзавот ба 1200 гектар расонида мешавад.

МИЗИ МУДАВВАРИ БОНУВОНИ КИШОВАРЗ

Чанде пеш дар толори  хурди  филармонияи халќии ноњия   дар мавзўи «Наќши занон дар рушди  иљтимоию иќтисодии Љумњурии Тољикистон» мизи мудаввар баргузор шуд. Чорабинии мазкур, ки дар он бонувони кишоварзи   хољагињои дењќонии ноњия ширкат доштанд, бо иќдоми Маќомоти иљроияи мањаллии њокимияти давлатии ноњия ва Ассосиатсияи  миллии занони соњибкори «Кадбону» доир шуда буд.

Мизи мудавварро Гул Халифаева, мудири бахши занон ва оилаи Маќомоти иљроияи мањаллии њокимияти давлатии ноњия кушода аз наќши занони кишоварз дар пешрафти њаёти иљтимоию иќтисодии ноњия њарф зад.

Боиси ќайд аст, ки   Асосгузори сулњу вањдати миллї – Пешвои миллат, Президенти Љумњурии Тољикистон муњтарам Эмомалї Рањмон аз афзоиши шумораи заноне, ки дар соњаи кишоварзї фаъолияти соњибкорї менамоянд, таваљљуњи хоса зоњир кардаанд. Зеро занони соњибкор низ дар амалї намудани њадафњои сиёсию иљтимоии Њукумати Љумњурии Тољикистон сањмгузор буда, ба густариши шабакаи Ассосиатсияњои соњибкории занон дар минтаќањо, муттањид намудани занони соњибкор, ки маќсад аз он таъмини муколамаи мунтазам ва табодули назар бо њамкорон мебошад, мусоидат менамоянд.

Сипас  раиси Ассосиатсияи  миллии занони соњибкори «Кадбону», аъзои Раёсати  «Ассосиатсияи соњибкории занони соњибкори Осиёи Марказї ва Афѓонистон, номзади илмњои таърих Сабоњат Рањимзода  аз наќши Ассосиатсияи  миллии занони соњибкори «Кадбону» дар  вусъат бахшидани имкониятњои иќтисодии занону духтарони дењќони мамлакатамон гузориши муфассал дод.

Аз љумла  ў таъкид кард, ки бо маќсади  баланд бардоштани савияи дониш ва малакаи аграрии занону духтарони фермер ва  њалли   масъалањои мубраме, ки онњо дар кори њаррўзаи худ ба он рў ба рў мешаванд, дар мавзўи  «Тартиб додани Бизнес – наќшаи корї» ва дар  мавзўи  «Технологияи хушконидани олуи сиёњ ва себ» машѓулиятњои омўзишї доир намуданд. 

Њамчунин дар кори мизи мудаввар бонувони фермери ноњия Зулайхо Салимова,Нигораи Асадулло,Тољиниссо Юсупова, Зиёда Юсупова аз дастовардњояшон дар соњаи кишоварзї ва таљрибањои корї сухан карданд.

Дар љамъбасти чорабинї ба  бонувони дар кишоварзї пешќадам ифтихорномањо супорида шуд.

Дар  сурат: Рафти мизи мудаввар.

«НФ».

КИШТИ КАРТОШКА БА 800 ГЕКТАР МЕРАСАД

Кишоварзони ноҳия имсол аз майдони 729 гектар картошказор 5666 тонна ҳосил бардоштанд, ки дар қиёс ба ҳосили соли гузашта зиёд аст. Аммо тибқи дастури Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон кишти картошка дар ноҳияи Файзобод бояд ба 1000 гектар расонида шавад. Пайи иҷрои дастури мазкур кишоварзони ноҳия чӣ тадбиреро амалӣ сохтаниянд? Мавзӯи мазкурро мо мавриди пайгирии хеш қарор додем.
Посухи суол оиди иҷрои дастури мазкур, кишоварзони ноҳия чӣ омодагиҳо доранду соли оянда дар чанд гектар картошка кишт гузарониданианд, моро ба Райёсати кишоварзии ноҳия овард.
Сайдалӣ Шамсов, сардори Раёсати кишоварзӣ сари ин масъала андешаҳои поёниро иброз дошт.


– Мувофиқи супорише, ки гирифтем, дар баҳор баробари иҷрои дигар корҳои зироатчигӣ кишти картошкаро дар хоҷагиҳои ҷамъиятӣ ва деҳқонӣ ба назардошти уҳдадории гирифтаамон бояд ба 660 гектар ва якҷоя бо аҳолӣ ба 800 гектар расонем. Барои иҷрои дурнамои мазкур аз ҳоло омодагиҳо гирифта истодаем. Соли оянд дар Ҷамоатҳои деҳоти Бӯстон 70 га, Меҳробод 56 га, Вашгирд 29 га, ба номи Дӯстмурод Алиев 71 га, Ҷавонон 102 га, Чашмасор 56 га, Қалъаидашт 117 га ва Мискинобод 50 га кишти картошка гузаронида мешавад.
Барои иҷрои дурнамои мазкур на камтар аз 2500 тонна тухмӣ лозим аст, ки айни ҳол онро надорем. Ҳамагӣ то имрӯз 500 тонна тухмӣ дар ҷамоатҳои деҳот мавҷуд аст, ки басанда нест.
Чӣ тавре маълум аст, сол аз сол нархи тухмии босифат боло рафта аз 4 сомонию 60 дирам то 5 сомонӣ расидааст, ки на ҳама хоҷагиҳои деҳқонӣ бо чунин нарх тухмӣ харида метавонанд. Аз ин хотир мақсад дорем, баҳор барои таъмин кардани картошкапарварон бо тухмӣ дар хоҷагии тухмипарварии А.Назиров наздики 104 гектар кишти картошка гузаронем. Дар ҳолати гирифтани ҳосили баланд, метавонем оянда картошкапарваронро бо тухмии худӣ таъмин кунем.
Дигар ин ки базаи техникии “Агролизингӣ”-и ноҳия талаботи кишоварзонро қонеъ карда наметавонад. Барои кишту нармкунии картошказорҳо ва ҷамъоварии ҳосил техникаи даркорӣ намерасад.
Дар ноҳия ҳамагӣ 3 агрегати картошкашинон, ду агрегати нармкунаку 3 агрегати картошкакан мавҷуд аст, ки ақалан барои эҳтиёҷоти хоҷагиҳои болоии ноҳия басанда нест. Дар сурати зиёд кардани майдони кишти картошка на камтар аз 10 намуди ин техникаҳо лозим аст, ки картошкапарварон сари вақт кишту дар вақташ ҳосили майдонҳои картошкаро ҷамъоварӣ намоянд.
Чӣ тавре аз суҳбати сардори раёсати кишоварзӣ дарк кардем, айни ҳол барои ба 1000 гектар расонидани кишти картошка дар ноҳия шароиту имкониятҳо мавҷуд нест.
Аксари картошкапарварон, ки бо онҳо суҳбат доштем, аз сари вақт дастрас нагардидани тухмиҳои босифати дар шароити ноҳия созгор чун тухмии “кординал” ва “пекас” шикоят карданд. Дигар ин ки картошкапарварон бо нарасидани техникаи даркорӣ сари вақт киштро гузаронида наметавонанду ҳосили дилхоҳ низ ба даст наоварда зарар мебинанд.
Воқеан ҳам, иқлими ноҳия барои дар сатҳи зарурӣ ба роҳ мондани соҳаи картошкапарварӣ мувофиқ асту барои пешрафти он ҳамаи шароиту имкониятҳо мавҷуд аст. Дар ноҳия деҳқонони асил зиёданд, ки ҳамасола аз соҳаи картошкапарварӣ ҳосили хуб ба даст меоранд. Истифодаи таҷрибаи онҳо ва таъмини саривақтии кишоварзон бо техникаю тухмӣ дар ноҳия оянда барои ба 1000 гектар расонидани кишти картошка мусоидат хоҳанд кард.

СОЛЕ, КИ НАКӮСТ, АЗ БАҲОРАШ ПАЙДОСТ, ВАЛЕ…

Бо фаро расидани фасли зебои сол,  Баҳори  хуҷастапай ва соли нави аҷдодӣ Наврӯзи ҷаҳонафрӯз  сафедиҳои фасли дай ҳанӯз ҳам боқист. Аз нигоҳи дигар ин сафедиҳо файзу баракатро дар худ ниҳон дорад, зеро серобӣ фаровониро ба вуҷуд меорад.  Дар қиёс ба соли гузашта имсол дар тамоми минтақаҳои ҷумҳурӣ боришоти барф доманадор ва тулонӣ буд.

Подробнее...

ҲОСИЛ ФАРОВОН ШУД

Солҳои қаблӣ хоҷагии ба номи А. Назиров нақшаи истеҳсоли маҳсулоти кишоварзиро таъмин карда наметавонист. Хушбахтона имсол боғҳои хоҷагӣ пурбор аст.
Боғдорони дастаи меҳнатии хоҷагии мазкур, ки Раҷабалӣ Шоев роҳбар аст, аз аввали маъракаи ҳосилғундорӣ то имрӯз зиёда аз 40 тонна себу нок ҷамъоварӣ намуда, бо нархи дастрас ба фурӯш бароварданд, -гуфт, дар суҳбат раиси хоҷагӣ И.Шарифов. Тибқи таъкиди раиси хоҷагӣ аз ҳисоби маблағи бадастомада, айни ҳол 50 тонна картошкаи тухмӣ харидорӣ шуда, онҳо мақсад доранд то соли оянда ҳарчи зиёдтар кишти картошка гузаронидаву ҳосили фаровон ҷамъоварӣ намоянд. Барои амалӣ намудани ин мақсад деҳқонон имрӯзҳо аз ҳар соату рӯзҳои офтобӣ самаранок истифода намудаву ба шудгори тирамоҳӣ шуруъ кардаанд. Зеро шудгори тирамоҳии заминҳои кишт асоси фаровонҳосилист.

ХОЛАИ ОРДЕНДОР

Умри одам дар гузар асту ба касе  вафо накарда. Дар ин ду рӯза меҳмонии ин дунё кам андар кам шахсиятҳоеро вомехӯрем, ки умри хешро сарфи  дигарон намудаву худ бори танҳоӣ мекашанд. Қаҳрамони моро чун   самари умраш бор наовард, баъди солҳои зиёди зиндагии якҷоя бо ризоияти ҳамдигарӣ аз ҳамсараш ҷудо шуд. Ва бахшид умри хешро ба кори хоҷагӣ. Аз дамидани субҳ то ба шомгоҳон дар саҳро буд, мекӯшид бори танҳоиро камтар кашад. Дар ин ҷода комёб шуд. Самари меҳнаташ  ба чашм намоён буду ҳамаҷо таърифи ӯро мекарданд.

Подробнее...

ДАСТОВАРДҲОИ КИШОВАРЗОН

Кишоварзони ноҳия дар ҷамъбасти нуҳ моҳи соли равон истеҳсоли ғалладонагиро ба 5666 тонна расониданд, ки ҳосилнокии ҳар гектар ба 17,6 сентнерӣ мерасад.

Агар ғаллакорони Ҷамоатҳои деҳоти Бӯстон, Меҳробод, ба номи Дӯстмурод Алиев, Ҷавонон истеҳсоли ғалларо ба ҳар гектар нисбати ҳисоби миёнаи ноҳия зиёд карда бошанд, пас ғаллакорони Ҷамоатҳои Вашгирд, Чашмасор, Қалъаидашт ва Мискинобод ҳосилнокии   ғаллазорҳоро   3-4 сентнерӣ кам карданд.

ххх

Картошкапарварони ноҳия имсол  6586 тонна ҳосил ҷамъоварӣ карданд, ки  ба ҳар гектар 156 сентнерӣ рост меояд. Картошкапарварони Ҷамоатҳои деҳоти  Вашгирд, Чашмасор, Қалъаидашт ва Мискинобод бошанд, ҳосилнокии майдони картошкаро то  ба 155-220 сентнерӣ расониданд.

ххх

Чорводорони ноҳия  дар нуҳ моҳ   истеҳсоли ширро  аз ҳар сар гови дӯшоӣ ба 1127 килограммӣ расониданд, ки ин миқдор нисбати ҳамин давраи порсола   39 килограммӣ зиёд мебошад. Чорводорони Ҷамоатҳои ба номи Дӯстмурод Алиев ва Қалъаидашт дар ин ҷода пешсафанд.

Вале тибқи ҳисоботҳои оморӣ  нақшаи  истеҳсоли гӯшт дар нуҳ моҳи соли равон таъмин нагардид. Чорводорон ҳамагӣ 248 тонна гӯшт истеҳсол карданд, ки нисбати ҳамин давраи порсола 143 тонна кам мебошад. Камшавии истеҳсоли гӯштро масъулини соҳа дар мураттаб кор накардани ҶДММ «Мурғи ҳилол» медонанд.

СОҲА БОЯД РУШД КУНАД

Дар  ноҳия «Барномаи рушди  соҳаи моҳипарварӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои соли 2009-2015»
суст амалӣ гардидааст.

Мувофиқи маълумотҳои оморӣ то имрӯз 17 хоҷагӣ дар  12,65 гектар беш аз    19220 дона моҳӣ парвариш менамоянд.

Бо назардошти баланд шудани нарх дар бозорҳои ҷумҳурӣ ба ин соҳаи даромаднок бояд ҷиддитар машғул шавем.

Подробнее...

Подкатегории